Czy po premierze czwartego, piątego i kolejnych tomów nie pojawiła się w wielu z nas obawa, iż HP stał się rozrywką jedynie dla starszych czytelników? Sama pisarka JK Rowling, nie kryje, że jej książki w znacznym stopniu poświęcone są śmierci. Ginie Syriusz, ginie Dumbledore, pojawia się pytanie kto następny? Jo już ujawniła, że w 7 tomie umrą dwie czołowe postaci. Jak na wieść o śmierci kolejnego bohatera zareagują najmłodsi czytelnicy? Nieoficjalnie mówi się, że ostatni tom, powinien posiadać naklejkę – dozwolone od lat nastu. O problemie szybkiego dorastania książek JK Rowlinng opowiada dzisiejszy artykuł. Zapraszam Was do lektury!

Dorastają wraz z czytelnikiem

W jednym z wywiadów JK Rowling wspomniała, że jej książki dorastają wraz z czytelnikiem. Tak jak Harry Potter z jedenastoletniego, zastraszonego dziecka przemienia się w zbuntowanego młodzieńca, tak cała magiczna historia w jednej chwili z bajki dla dzieci staje się przyprawiającym o ciarki na plecach thrillerem. Z tomu na tom śmierć znana maluchom co najwyżej z kolorowych bajek wyrasta na jedną z pierwszoplanowej, której podporządkowane są perypetie głównych bohaterów.

Czy czytając Księcia Półkrwi, w waszych głowach nie narodził się zatrważający wniosek, że w przesłaniu młodzieżowa książka dawno przerosła czytelnika? W jednym z wywiadów JK Rowling, obwieściła iż w ostatnim tomie zginą dwie postaci, i nie będę to mało znaczące osoby, ale dwaj bohaterowie pierwszoplanowi, którzy z pewnością zyskali już sympatię milionów czytelników. Dlaczego angielska pisarka tak bardzo umiłowała śmierć? Momentami ta fascynacja dla wiele osób jest wręcz zatrważająca. Bo czy nie szokującym jest stopniowe uśmiercanie bohaterów, których samemu się stworzyło. JK Rowling w mocno metaforycznym ujęciu zachowuje się jak matka, co zabija własne dzieci. Oczywiście na usprawiedliwienie angielskiej pisarki można nadmienić, że Jo już z wydaniem pierwszego tomu stwierdziła, iż jej książka w znacznym stopniu będą poświęcona motywowi rzeczy ostatecznej. Ale czy zabicie Syriusza, Albusa Dumbledore naprawdę było koniecznie?
Kto następny? - zadają sobie pytanie zatrwożeni czytelnicy, a angielska pisarka uparcie milczy ograniczając się do męczącej gry słownej.

Z jednej strony JR mówi:

Nie zabije HP, bo:

JK: On już wycierpiał wystarczająco dużo. Jak mogłabym mu to zrobić? Każdego roku swojej dorastania i dzieciństwa ocalał świat. I nikt mu nie wierzy, a on spędza całe swoje życie na ratowaniu świata. Dodatkowo w kolejnym semestrze cała szkoła się nad nim znęca. On jest Harrym Potterem i to on ocalił całą szkołę, a każdy uważa, że jest po prostu denerwujący.

A z drugiej spekuluje:

JK: Nigdy nie planowałam zabić Harry’ego przed 7 książką ponieważ zawsze planowałam 7 części. Chce na tym poprzestać. Ale całkowicie rozumiem myśli autorów, którzy uważają, że zamierzam go zabić. Wtedy nie byłoby żadnych dodatkowych części i skończyłoby się na mnie. Kiedy bym już umarła, nie mogliby wskrzesić mojego bohatera i pisać dalej. Tak właśnie zrobiła Agatha Christie ze swoim detektywem. Chciała sama go uśmiercić.

Mamo, dlaczego Harry zginął?

JK. Rowling niejednokrotnie podkreślała, że 7 tom, będzie definitywnie ostatnią częścią przygód o HP. O ile sama pisarka z pewnością jest na tyle zdeterminowana że nie podejmie się kontynuacji, o tyle pojawia się obawa, że już po jej śmierci, znajdą się śmiałkowie co zechcą stanąć w bój z rowlingowskim geniuszem fantasy. Czy chcielibyście, aby ktoś w przyszłości małpował Wasze książki? Ja nie i właśnie dlatego wariant z uśmierceniem HP, wydaje się bardzo prawdopodobny.

Wróćmy na właściwie tory dzisiejszego artykułu, gdyż mimowolnie dałem się ponieść wodzom fantazji i nieco zboczyłem z obranej ścieżki książkowego dorastania. Jest to tylko hipoteza, ale w moim odczuciu ewentualna śmierć Harry’ego Potetra stanowić będzie jasne przesłanie, że ostatni tom niekoniecznie został przeznaczony dla tych najmłodszych widzów. Małemu dziecku nie zwykle trudno będzie wytłumaczyć dlaczego główny bohater zginął, a opieranie się na stereotypach iż oddał życie w imię słusznej sprawy nie wiele wyjaśni kilkuletniemu brzdącu.

Nie tylko śmierć.

Śmierć i umieranie nie wyczerpuje oczywiście wszystkich zarzutów, które przekonują nas, iż ostatnie tomy HP pracowicie zarabiają na znaczek z żółtym trójkącikiem. Z każdym wydaniem historia o młodym czarodzieju staje się coraz bardziej mroczna, a zarazem coraz bardziej okrutna.

W pierwszym tomie, o czym wspominała nawet sama pisarka, najbardziej przerażającym obrazem jak wrył się w pamięć czytelnika był widok Quirrela pijącego krew jednorożca. W drugiej części pojawia się motyw szlam, a w trzeciej mamy już wysysających szczęście dementorów. Kolejne wydarzenia stanowią tylko skromny przed wstęp do krwawej jatki, jaka szykuje się w finałowym starciu. Lord Voldemort odzyskuje moc i z każdym miesiącem staje się coraz bardziej potężny. Zakon Feniska zostaje reaktywowany i przystępuje do krwawej walki ze Śmierciożercami, wśród czarodziei, co szczególnie mamy okazję zaobserwować w 6 tomie, wkrada się wszechobecny strach. Nikt nie może być pewny własnego życia, a JK Rowlng niczym krwiożerczy kar zabija osobę, która śmierci bać się powinna ostatnia.

Spiski, intrygi, trwoga, strach, lęk, łzy, bojaźń, czy z podobnych składników nie można by uwarzyć przedniej klasy horroru? To wszystko w stopniowo dawkowanym stężeniu odnajdujemy w HP. Co więcej czytelnik z każdym rokiem jest utwierdzany w przekonaniu, że kolejny tom stanowi jedynie relaksacyjną przygrywkę do następnego.

Dorastanie nie takie złe.

To są oczywiście krótkie hasła, których celowo nie będę rozwijał gdyż moim zamiarem nie było przekonanie czytelnika, iż HP to książka w której przemoc i walka nieco wymknęły się spod kontroli. Dobrze wiemy, że tak nie jest. Pomijając aspekt, podkreślam w moim odczuciu przesadnego gloryfikowania motywu śmierci, dorastanie książek JK Rowling niesie ze sobą wiele pozytywów, które niwelują ich krwawe zabarwienie. Harry Potter dorasta - przyjacielskie kłótnie, szukanie miejsca w świecie, to tylko niektóre problemy jakim stopniowo musi stawić czoło. Tak jak my doznaje niespełnionej miłości i tak jak my przeżywa rozczarowania towarzyszą wiekowi dojrzewania. Czasami z lepszym, czasami z gorszym skutkiem radzi sobie z przeciwnościami, które zgotowało mu życie i pokazuje czytelnikowi, że nigdy nie można się poddawać.

Parę słów na obronę JK Rowling.

Interpretując „dorastanie” należy się odwołać do podstawowego znaczenia jakie niesie to słowo. Między wydaniem pierwszego, a ostatniego tomu minie kilka lat i tak jak dorasta HP, dorasta również czytelnik, który jako siedmio, dziesięciu a może i piętnastolatek sięgnął po pierwszą część, i zapewne jako już dziesto, a może i jeszcze dziesięcio latek, przeczyta tom ostatni.

O ile sprawdzi się czarny scenariusz, że ostatnia cześć okaże się niezwykle krwawa, w przypadku tych stałych czytelników nie należy się obawiać, że są za mało dorośli, aby zmierzyć się z bólem i cierpieniem jakie będzie im towarzyszyć na każdym kroku.
Problem pojawia się kiedy wspomnimy o osobach, które całkiem niedawno sięgnęły po HP i w ekspresowym tempie, zapewne kilku miesięcy pochłonęły wszystkie tomy.

Oczywiście rozwiązań mamy zawsze wiele, gdyż jako najbardziej popularny środek można wprowadzić, coś na wzór ograniczenia wiekowego na sprzedaż 7 części. Osobiście uważam, że taki wariant mija się z celem, albowiem jak dobrze wiemy zakazany owoc smakuje najlepiej. Bardziej sensowne byłoby odwołać się do rozsądku rodziców, którzy na ogół o własnych pociechach wiedzą najwięcej. To oni zadecydują, czy ich dziecko gotowe jest na przeczytanie siódmego tomu i to oni wytłumaczą mu pojawiające się stopniowo wątpliwości.

Podsumowanie

Oskarżenie JK Rowling, o nadmierne „wydoraślanie” książek, w moim odczuciu zasługuje na miano absurdu. Podobnie jak stawianie zarzutów, że HP jest zbyt krwawy i brutalny. Angielska pisarka doskonale przemyślała swoją historię i co się może wydać zaskakujące, już z chwilą wydania siódmego tomu wiedziała jakie będzie zakończenie. W HP nic nie dzieje się przypadkiem. HP pokazuje czytelnikowi życie takim jakim jest naprawdę.
Podobnie nasza codzienność nie jest bajką w której zawsze możemy się spodziewać happy endu. Nasza codzienność momentami jest zwyczajnie brutalna.

Autor: GGgrzesiek | 2006-12-28 20:20:45